Халифа Алтай 1917 жылы 18 желтоқсанда Шығыс Түркістанда дүниеге келген. Ол дін және қоғам қайраткері, жазушы.
Өмірбаяны
Сауатын ауыл молдасынан ашқан. Алтайдан ауып біраз уақыт Үндістанда тұрады. 1933 — 1938 жылы Қытайдағы қуғын-сүргінге байланысты ел-жұрты Баркөл, Гансу, Цинхай аймағына қоныс аударған. 1940 жылы Халифа Алтай және Елісхан, Зайып бастауымен бірнеше мың адам Тибет арқылы Үндістанға барып, 1941 ж. Кашмир өлкесінде тұрақтаған. Одан кейінгі өмірі Үндістан мен Пәкістанда өтіп, осында арабша, урдуша білім алған. 1951 жылы Пешавар қаласында Қытайдан көшіп келген қазақтар қоғамы құрылып, сонда жауапты хатшы болды. 1953 — 1954 жылдары Пәкістандағы қазақтардың Түркияға көшін ұйымдастырушылардың бірі. 8 жыл діни медреселерде оқыған. Түркияда сауда кәсібімен шұғылданған. Алтай Халифа Түркияда шығармашылықпен айналысып, Шығыс Түркістаннан басталған азапты сапар туралы өмірбаяндық кітаптар жазды. 1991 жылы Қазақстанға біржолата көшіп келді. Ислам дінін уағыздап, діни кітаптар аударып, таратуға еңбек сіңірген. 1995 — 2000 жылдары Қазақ радиосынан әр жұма сайын ислам дініне байланысты арнайы хабар жүргізді. Дүние жүзі қазақтары қауымдастығының жанынан құрылған “Инабат” имандылық тәрбие орталығының төрағасы болған.
Жары Бибәтішпен қалай танысқан?
«Біздің қажылар (Халифа атамыздың атын апамыз солай деп тергеп шақырады екен) Үндістаннан Түркияға көшкелі жатқанда қажының босанғалы отырған әйелі ауырып қайтыс болады екен. Ол кісінің сүйегі сол Үндістан жерінде қалды. Қажылар Түрияға келіп, сегіз айдан кейін біз көшіп келдік. Ел мен ел қосылды, ағайын мен ағайын табысты. Ауылдағы ескі таныс кісілер біздің қажыға «Қамзаның қарындасымен үйленесің» деп бұйырған көрінеді. Бастапқыда қажы қысылып, қарсы болған сияқты. Ол кезде қажының Әбдулсеттар, Әбдурахим есімді екі ұлы, Шакира атты қызы бар екен. Сонымен не керек, таныс кісілер қажы екеумізді жолықтырды. Айналасы бір сағаттай ғана сөйлестік. Қажы менен ештеңесін жасырған жоқ, «үш балам және үйленбеген аға бауырым бар, сен қарсы болмасаң үйлену ниетімен келіп тұрмын» деді. Мен «Аға, бауыр бала деген ештеңе емес, тек бір-бірімізді сыйласақ, жоқшылық пен тоқшылықта бірге болатыныңызға өзіңіз сенсеңіз, мен сізге сендім, балаларды қор қылмай, кем қылмай өзім бағып өсіремін», — дедім. Екеуара айтылған сөз осы болды. Бір-бірімізді сыйлауға, өлсек, бірге өлуге уәде етістік. Қысқасы, қажы аталарыңмен осылай үйлендім» (Жары Бибәтіш Шығысқажықызының естелігінен)
Құран Кәрімді қанша жыл аударған?
1992 жылы жұбайы екеуі ғана Қазақстанға көшіп келеді. «Құран Кәрімді» аударуға Халифа Алтай 6 жыл уақытын жұмсаған. Ұлы Әбдуррахим әкесіне көмектесіп арабша, А. Байтұрсынұлы әрпі үлгісінде жазылған қолжазбаларды кириллицаға түсірісіп берді. Халифа Алтай «Құран Кәрімді» Сауд Арабияда бастырып, 1,5 миллион данамен елге таратты.
Отбасы
Үлкен ұлы Абдулсаттар үш жыл бұрын Норвегияда қайтыс болған. Ұлы Абдулсамет қазір Парижде тұрады. Үшінші ұлы Әбдуррахим Алтай Алматыда тұрады. Кенжесі Аднан да Қазақстанда жұмыс істейді.
Еңбектері
1991 жылы Алтай Халифа аударған Құран Кәрімнің қазақша мағынасы мен түсінігі Фахд баспаханасында басылып, 800 мың данамен таратылды.1995 жылы “Сияр нәби” атты кітабы жарық көрді. Сондай-ақ, «Қазақ түріктерінің шежіресі», «Естеліктерім», «Ата жұрттан Анадолияға дейін», «Алтайдан ауған ел» атты кітаптарын жазған. «Кәләм Шарифді» аударған, көптеген діни кітаптардың авторы. Халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының лауреаты.
